رنگ‌های ترافیکی یکی از اصلی‌ترین ابزارهای مدیریت و هدایت ترافیک شهری و برون‌شهری محسوب می‌شوند. این رنگ‌ها که معمولاً برای خط‌کشی خیابان‌ها، اتوبان‌ها، جاده‌ها، پارکینگ‌ها و سطوح ویژه به کار می‌روند، باید ویژگی‌هایی همچون مقاومت بالا در برابر سایش، چسبندگی مناسب، بازتاب نور مطلوب و ماندگاری طولانی داشته باشند. با ورود فناوری نانو، نسل جدیدی از رنگ‌های ترافیکی با عنوان «رنگ‌های ترافیکی نانویی» تولید شده است که با بهره‌گیری از ذرات نانومقیاس، کیفیت و عملکرد این پوشش‌ها را به‌طور چشمگیری ارتقاء داده‌اند.
رنگ‌های ترافیکی معمولی پس از مدت کوتاهی در معرض نور خورشید، بارندگی، تغییرات دمایی و تردد خودروها دچار فرسودگی و کاهش بازتاب نور می‌شوند. این موضوع باعث نیاز به تجدید خط‌کشی در بازه‌های زمانی کوتاه و صرف هزینه‌های سنگین برای نگهداری می‌شود. در مقابل، رنگ‌های ترافیکی نانویی با استفاده از ساختارهایی نظیر نانوذرات سیلیکا، دی‌اکسید تیتانیوم و یا دیگر ترکیبات مهندسی‌شده، دارای ساختار مقاوم‌تری هستند که آن‌ها را در برابر سایش، اشعه فرابنفش و شرایط جوی نامساعد بسیار پایدارتر می‌کند.
مزایای رنگ ترافیکی نانویی
* ماندگاری و دوام بالا: این رنگ‌ها تا چندین برابر بیشتر از رنگ‌های معمولی عمر می‌کنند و هزینه‌های نگهداری و تجدید خط‌کشی را به شکل محسوسی کاهش می‌دهند.
* بازتاب نور و دید بهتر در شب: وجود نانوذرات با خاصیت فوتوکاتالیستی و بازتابی، باعث افزایش روشنایی خطوط در شب و شرایط نامساعد جوی می‌شود.
* مقاومت در برابر آلودگی و خودتمیزشوندگی: برخی از رنگ‌های نانویی خاصیت آب‌گریزی و ضدآلودگی دارند که مانع جذب گردوغبار و روغن می‌شود.
* دوستدار محیط‌زیست: کاهش نیاز به بازسازی مداوم و استفاده کمتر از مواد شیمیایی، اثرات زیست‌محیطی این رنگ‌ها را به حداقل می‌رساند.
* چسبندگی و مقاومت شیمیایی بالا: این پوشش‌ها در برابر مواد نفتی، روغن و نمک‌های جاده‌ای مقاومت بیشتری دارند.
نقش فناوری نانو در بهبود عملکرد
ورود فناوری نانو به تولید رنگ‌های ترافیکی، امکان کنترل دقیق‌تر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی رنگ را فراهم کرده است. برای مثال، نانوذرات دی‌اکسید تیتانیوم با خاصیت فوتوکاتالیستی، علاوه‌بر افزایش بازتاب نور، به تجزیه آلاینده‌های آلی سطح کمک می‌کنند. همچنین نانوذرات سیلیکا و آلومینا مقاومت مکانیکی رنگ را در برابر فشار و سایش بالا می‌برند. در برخی نمونه‌ها، استفاده از نانوذرات یا پوشش‌های نانوکامپوزیتی باعث ایجاد خاصیت آب‌گریزی و خودتمیزشوندگی شده که طول عمر خط‌کشی را بیشتر می‌کند.
در ایران طی سال‌های اخیر یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان اقدام به تولید این نوع رنگ‌ها کرده است. از رنگ‌های این شرکت در رنگ‌آمیزی آشیانه هواپیما استفاده شده است. این شرکت توانسته رنگ‌های آلکیدی و اپوکسی مقاوم را به‌عنوان راهکاری برای کاهش خوردگی سطوح معرفی کند. این رنگ‌ها برای پوشش سطوح مختلف در کاربردهای داخل ساختمان و صنعتی به‌کار می‌روند، کاربرد شاخص این رنگ‌ها در صنایع کشتی‌سازی، نفت، گاز و پتروشیمی و صنایع خودروسازی است. کارایی بالاتر به دلیل سطح ویژه زیاد، ایجاد ترکیبی از خواص مطلوب با استفاده از نانوذرات و حفظ شفافیت رنگ از دیگر مزیت‌های استفاده از فناوری نانو در تولید رنگ‌های ضدخوردگی است.
به نقل از ستاد نانو، کاربرد رنگ‌های ترافیکی نانویی تنها به خیابان‌ها و جاده‌ها محدود نمی‌شود؛ این فناوری می‌تواند در خطوط فرودگاهی، مسیرهای دوچرخه‌سواری و حتی محوطه‌های صنعتی نیز به کار رود. با توجه به رشد سریع شهرنشینی و افزایش نیاز به ایمنی ترافیکی انتظار می‌رود استفاده از این فناوری در سال‌های آینده به استانداردی جهانی بدل شود/ایسنا