ناترازی انرژی که در چند سال اخیر بروز چشم گیری یافته است و طبق گفته کارشناسان ریشه آن در بی توجهی به توسعه زیرساخت ها در ۱۰ سال گذشته است، سبب شده تا صنعتگران با قطعی برق و گاز دست و پنجه نرم کنند.
صنایع بزرگ از جمله فولاد، خودرو، سیمان و سایر موارد با شروع قطعی برق و گاز زودهنگام نسبت به سال های گذشته نه تنها در فرایند تولید با چالش روبرو شدند بلکه در حوزه صادرات و ارزآوری با مشکل مواجه شدند.
یکی از پیش نیازهای تولید خودرو بحث قطعه سازی و فولاد است که این صنعت نیز در سال گذشته به خاطر ناترازی انرژی و قطعی های مکرر، وضعیت قابل قبولی نداشته است به گونه ای که طبق اعلام انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ارزش از دست رفته تولید این صنعت بوده است.
وضعیت ناترازی انرژی طبق گفته سعید شجاعی معاون برنامه ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال گذشته عددی نزدیک به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان خسارت به صنایع زد که در تابستان سال گذشته برآورد وزارت صنعت از خسارت قطعی برق به صنایع ۱۷۳ هزار میلیارد تومان و خسارت ناشی از قطعی گاز به حدود ۱۲۰ تا ۱۳۰ همت برآورد شده است.
طبق آمار این مسئول وزارتخانه صمت، سال گذشته محدودیت صنایع عمده تا ۶۷ درصد افزایش پیدا کرده بود که با رایزنی‌هایی که صورت گرفته بود این محدود به زیر ۵۰ درصد رسید.
بخشی از کاهش تولید خودرو در کشور، به فاکتورهای قطعی برق و گاز، کمبود نقدینگی، قیمت گذاری دستوری، زیان انباشته و عدم‌تخصیص ارز باز می گردد که تاثیر بسزایی بر تولید خودرو داشته است.
تولید با کمترین ظرفیت موجود در مواجه با ناترازی انرژی
قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان منجر شد تا خودروسازان با کمترین ظرفیت موجود و کاهش شیفت های کاری اقدام به تولید کنند که بررسی وضعیت تولید در مرداد ماه و اسفند ماه نشان می دهد که کمترین تولید ماهانه رقم خورده است.
کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقد هستند که حل ناترازی انرژی و استفاده حداکثری از ظرفیت تولید در همه فصول می تواند با افزایش تولید، مشکل کمبود خودرو را رفع کند. این در حالیست که طبق اعلام رسمی مسئولان بخصوص وزیر نیرو، امسال سال سختی را در حوزه ناترازی انرژی خواهیم داشت و این نگرانی در صنعتگران ایجاد شده است.
هر چند مصرف انرژی در خودروسازان کمتر از سایر صنایع است اما این صنعت نیز قربانی قطعی برق و گاز می شود، میزان مصرف انرژی در ۱۱ ماه سال گذشته در سامانه کدال نشان می دهد که سه خودروساز بزرگ در مجموع بالغ بر ۳۴۲هزار مگاوات ساعت برق مصرف کردند که این آمار در مقایسه با ۱۱ ماه مشابه سال ۱۴۰۲، کاهش ۲درصدی را نشان می دهد.
همچنین بیش از ۷۸ میلیون مترمکعب گاز توسط این سه خودروساز در ۱۱ ماه سال گذشته مصرف شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۲، افزایش ۱۴درصدی مصرف را نشان می دهد.
بر اساس پیش بینی های وزارت صنعت معدن و تجارت، خودروسازان باید به تولید یک میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه خودرو می رسیدند در حالی که در سال گذشته در مجموع توسط سه خودروساز (ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو) ۸۹۷ هزار و ۶۲۷ دستگاه خودروی سواری تولید شده که نسبت به سال ۱۴۰۲ که ۹۱۹ هزار و ۴۹۹ دستگاه بوده است کاهش ۲.۴ درصدی معادل ۲۱ هزار و ۸۷۲ دستگاه را نشان می دهد.
بررسی سامانه کدال نشان می دهد که ایران‌خودرو در سال گذشته ۵۳۷ هزار و ۴۲۹ دستگاه خودروی سواری تولید کرده که نسبت به سال ۱۴۰۲، که ۵۳۵ هزار و ۶۳۶ دستگاه بوده است رشد یک هزار و ۷۹۳ دستگاهی، معادل ۰.۳ درصد، را ثبت کرده است.
وضعیت شرکت خودروسازی سایپا نیز نشان می دهد که ۲۵۶ هزار و ۹۷۱ دستگاه خودروی سواری تولید شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال ۱۴۰۲ که ۲۸۳ هزار و ۶۱۵ دستگاه بوده است کاهش ۹.۴ درصدی را نشان می دهد.
تحلیل شرکت پارس خودرو در سال گذشته حاکی از رشد سه درصدی است، ۱۰۳ هزار و ۲۲۷ دستگاه محصول سواری تولید کرده که در مقایسه با تیراژ ۱۰۰ هزار و ۲۴۸ دستگاهی سال ۱۴۰۲، تولید این شرکت دوهزار و ۹۷۹ دستگاه افزایش یافته است.
کمبود انرژی به تولید و به تمام زیرمجموعه صنعت خودرو آسیب زد
کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه روند کمبود انرژی یک روند چند ساله است گفت: این ناترازی در چند سال گذشته به تدریج غیر قابل کتمان شده است، اکنون کمبودها به جایی رسیده که امسال زودتر از سال گذشته قطعی برق در صنایعی مانند فولاد و سیمان شروع شده است.
امیرحسن کاکایی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا تاکید کرد: کمبود انرژی از یک کمبود معمولی اتفاقی در کشور عبور کرده و نابودکننده صنعت تبدیل شده است به گونه ای که سال گذشته صنعتگران در مجموع به خاطر مشکل برق و گاز حدود یک ماه و نیم تعطیل بودند.
وی با بیان اینکه کمبود انرژی به تمام زیرمجموعه صنعت خودرو آسیب زده است گفت: صنایع مختلفی زیر مجموعه و یا وابسته به صنعت خودرو هستند که قطعی برق تولید آنان را نیز با مشکل روبرو کرده است.
این کارشناس عنوان کرد: صنعت خودرو برای تولید خودرو نیاز به تامین تمام قطعات دارد در صورتی که قطعی برق تولید یک قطعه را با مشکل روبرو کند به تبع تولید خودرو متوقف می شود.
وی با اشاره به اینکه امسال وضعیت صنعت به خاطر ناترازی سخت تر خواهد شد، گفت: سال گذشته ۵۰ درصد قطعی برق و گاز زیاد شد که امسال برآوردهای مختلفی در حوزه قطعی برق و گاز وجود دارد به گونه ای که حدود ۳۰ درصد به این قطعی ها افزوده خواهد شد.
کاکایی بیان کرد: صنایع برای اینکه با ناترازی انرژی مقابله کنند در سال گذشته مجبور به ایجاد نیروگاه های خورشیدی، خرید دیزل ژنراتور و تغییر شیفت کاری به شب شدند تا با صرف هزینه های زیاد بتوانند تولید را سرپا نگه دارند.
وی خاطر نشان کرد: اینکه صنعتگران را مجبور می کنند تا نیروگاه بسازند یا انرژی خورشیدی ایجاد کنند باعث می شود که صنعتگران وارد نیروگاهداری شوند که این امر نیز به خودی خود چالش های زیادی را به همراه خواهد داشت.
کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه بسیاری از قطعی ها بدون برنامه ریزی به صنایع خسارت های وحشتناکی زد گفت: بسیاری از دستگاه های خودروسازان و سایر صنایع قدیمی است زمانی که قطعی برق به یکباره اتفاق می افتد باعث سوخت و یا تحلیل قطعات می شد که این امر نیز دستگاه های قدیمی را به خاطر نبود قطعات با مشکل روبرو می کرد.
کاکایی ادامه داد: مجلس، دولت را مجبور می کند تا قیمت ها را افزایش ندهد در حالی که به خاطر ناترازی انرژی هزینه های زیادی به صنعتگران تحمیل شده است که نه تنها منجر به کاهش بهره وری می شود بلکه انگیزه صنعتگر را کاهش داده و آنان را از حیطه تخصصی خارج می کند.
قطعی‌های مکرر نه تنها به تولید ضربه می زند و تولید را با کسری روبرو می کند بلکه در این وسط کارگران را بیکار کرده و هزینه تمام شده را برای مصرف کننده نهایی افزایش می دهد./ایرنا